Kunstmatige inseminatie (KI) – ook wel instrumentele inseminatie
Is een moderne en uiterst betrouwbare methode om een honingbijenkoningin gericht te bevruchten met sperma van zorgvuldig geselecteerde darren van kolonies met wenselijke eigenschappen. Bij QualityQueens gebruiken wij KI om sterke, rustige en varroa-bestendige bijenvolken te selecteren voor kruising en verder ontwikkelen van teeltlijnen voor de toekomst. Naast ons hoofddoel, de Varroa resistentie zijn ook haaldrift, goede raatzit, vriendelijk gedrag en een geringe zwermdrang eigenschappen die we in ons selectieprogramma hebben opgenomen.
Kunstmatige inseminatie bij honingbijen (KI): waarom het onmisbaar is voor sterke en toekomstbestendige bijenvolken:
Bij natuurlijke paring vliegt een jonge koningin naar darrenverzamelplaatsen en paart zij met 10–20 darren uit de omgeving. Hierbij heb je als imker geen enkele invloed op de afkomst van deze darren.
In tegenstelling tot natuurlijke paring, waarbij een koningin paart met willekeurige, toevallig aanwezige darren, geeft KI een volledige controle over de te selecteren genetica van het volk. Dit maakt het mogelijk om de gewenste eigenschappen bewust te combineren en te versterken. Bij kunstmatige inseminatie bepalen we wél welke darren van welk specifiek volk genetisch bijdragen. Hierdoor kunnen we doelgericht selecteren op eigenschappen zoals
• hygiënisch gedrag (VSH)
• betere weerstand tegen Varroa en virussen
• rust en zachtaardigheid
• hoge vitaliteit
• zwermtraagheid
• sterke honingproductie
KI maakt deze selectie betrouwbaar, reproduceerbaar en controleerbaar waardoor teeltdoelen sneller te behalen zijn.
Hoe werkt KI? – eenvoudig uitgelegd
1. Selectie van de beste moeder- en vaderlijnen
We kiezen een bewezen P0-koningin en selecteren een aantal van haar onbevruchte dochters die we geteeld hebben en bevruchten die met sperma van geselecteerde darren van sterke, speciaal behandelde darrenvolken (van een andere geselecteerde P0-koningin) met gewenste eigenschappen. Denk aan vitaliteit, zachtaardigheid, VSH en stabiliteit en andere al genoemde eigenschappen.
2. Sperma verzamelen van geselecteerde darren
Onder een microscoop wordt sperma verzameld van meerdere, op dat moment precies rijpe, darren. Door verschillende darren van zusterkolonies te combineren blijft de genetische diversiteit behouden binnen de gecontroleerde selectie en neemt de hoeveelheid sperma die “getapt” kan worden toe. Dit is soms noodzakelijk zoals bij de inseminatiedagen van Beeselective waarbij honderden koninginnen worden geïnsemineerd.
3. De koningin wordt kort verdoofd
Een lichte CO₂-verdoving maakt de koningin rustig. Dit is volledig veilig en activeert haar natuurlijke eilegmechanisme.
4. Precisie-inseminatie
Met specialistische instrumenten wordt een exact gemeten hoeveelheid sperma ingebracht. De procedure is pijnloos en snel.
5. Opstart in een teeltvolkje
Na de inseminatie gaat de koningin in een klein volkje (bijvoorbeeld een Apidea). Hier begint ze na enkele dagen met eileg en vormt ze hopelijk een uniform, sterk volkje.
Waarom is KI nú zo belangrijk voor de bijenteelt?
1. Varroa destructor is wereldwijd de grootste bedreiging
Enkele belangrijke feiten:
• Gemiddeld is wereldwijd 66% van alle volken besmet met Varroa.
• In sommige regio’s loopt de besmettingsgraad op tot meer dan 90%.
• Varroa verspreidt virussen zoals het Deformed Wing Virus (DWV).
• Onbehandelde volken overleven vaak niet langer dan 1–2 jaar.
• In Nederland speelt Varroa een belangrijke rol in wintersterfte.
Deze cijfers onderstrepen de noodzaak van gerichte selectie op varroa-weerstand en hygiënisch gedrag.
2. Natuurlijke paring geeft geen genetische controle
Bij open paring weet je niet met welke darren de koningin paart. Hierdoor kunnen ongewenste eigenschappen binnenkomen, zoals:
• zenuwachtig gedrag
• lage vitaliteit
• hogere zwermdrift
• gevoeligheid voor ziekten
• slechte varroa-weerstand
KI voorkomt deze ongecontroleerde beïnvloeding.
3. Versterking van VSH en hygiënisch gedrag
VSH-bijen herkennen en verwijderen met Varroa besmet broed. Hierdoor daalt de druk van mijten en virussen natuurlijk.
Met KI kan VSH-gedrag snel, gericht en betrouwbaar worden versterkt binnen een bijenlijn.
4. Behoud van sterke lijnen
Toplijnen – zoals jouw P0-lijn of de B701/QQ-lijn – wil je behouden en verbeteren.
Met KI kun je jaar na jaar dezelfde hoge kwaliteit reproduceren met gecontroleerde genetica.
Voordelen van KI-koninginnen van QualityQueens
Onze KI-koninginnen worden geselecteerd op eigenschappen die belangrijk zijn voor professionele en hobby-imkers:
• zeer rustige en zachtaardige volken
• lage zwermdrift
• sterke voorjaarsontwikkeling
• hoge honingopbrengsten
• VSH-hygiënisch gedrag
• betere overwintering en vitaliteit
• voorspelbare en betrouwbare genetica
• ideaal voor verdere teelt of verkoop
Met een KI-koningin bouw je aan een bijenstand met stabiliteit, rust en gezondheid.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Doet KI pijn voor de koningin?
Nee. De procedure is veilig en pijnloos. De koningin wordt kort verdoofd en hiervan herstelt zij snel.
Is kunstmatige inseminatie slecht voor de genetische diversiteit?
Nee. Wij gebruiken sperma van meerdere geselecteerde darren, waardoor diversiteit behouden blijft.
Waarom kiezen voor KI in plaats van natuurlijke paring?
Natuurlijke paring is volledig willekeurig en geeft geen zekerheid over eigenschappen. KI geeft volledige controle en maakt betrouwbare selectie mogelijk.
Is een KI-koningin geschikt voor productievolken?
Ja. KI-koninginnen kunnen worden ingevoerd in een productievolk. Wij doen dit ook om ze te testen. heel goede koninginnen worden na een jaar klein gezet zoadat ze minder eitjes leggen en mogelijk langer meegaan.
